Balıkçı Barınaklarının kullanım usul ve esaslarına ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafından İl Tarım ve Orman Müdürlüklerine gönderilen yazılarda özetle;

1-1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun 17 nci maddesinde yapılan değişiklikle, balıkçı barınaklarının kiralanması yetkisinin 01/01/2020 tarihinden itibaren Tarım ve Orman Bakanlığına verildiği, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafından mevzuat gereği diğer kurumlarla yapılmakta olan görüşmeler ve yönetmelik değişikliği çalışmalarına devam edildiği belirtilerek, Balıkçı Barınakları Yönetmeliği değişikliği tamamlanıncaya kadar, uygulamada birlikteliğin sağlanması ve balıkçılarımızın mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla, balıkçı barınaklarına ilişkin usul ve esasları belirten "Balıkçı Barınakları Genelgesi"nin son halinin denize kıyısı bulunan Tarım ve Orman İl Müdürlüklerine iletildiği belirtilmektedir.

Söz konusu "Balıkçı Barınakları Genelgesi" Ek'te sunulmakta olup, özellikle uygulamada yaşanan sıkıntılar göz önüne alınarak, Genelgenin "Yeni yapılan, kira süresi sona eren veya devri iptal edilen barınakların kiralama işlemleri" başlıklı maddesinin (12) nci fıkrası;

"Mülki idare ve il sınırları içerisinde birden fazla iki yılı aşkın süre faaliyette bulunan su ürünleri ile ilgili kooperatif veya kooperatif birlikleri ya da üretici birlikleri bulunması ve bunların ayrı ayrı barınak kiralama taleplerinin olması halinde, gerekli şartları taşıyanların aralarında anlaşarak müşterek ve müteselsil sorumlu olarak ortaklaşa kiralamayı istemeleri durumunda, barınak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın pazarlık usulüyle bu ortaklığa, aralarında anlaşma olmaması halinde barınağı kiralamak isteyen kooperatif veya kooperatif birlikleri ya da üretici birlikleri arasında yapılacak pazarlıkta en yüksek fiyatı verene, bu yöntem ile de barınağın kiralanamaması durumunda Devlet İhale Kanunu kapsamında yapılacak ihale ile süresi on yıldan fazla olmamak üzere kiraya verilmesi," şeklinde değiştirilmiştir.

2-1380 sayılı Su Ürünleri Kanununda değişiklik yapan 7191 sayılı Kanun ile Tarım ve Orman Bakanlığına, balıkçı barınaklarının inşa edilmesi, kiralanması, denetimi ve işletilmesine ilişkin görev ve yetki verilmiş olup;

Bu görevler arasında; balıkçı barınağı statüsünden çıkarılan alanlar, Ulaştırma ve Altyapı  Bakanlığı  tarafından  inşa  edilmeyen  veya  statüsü  belli  olmayan,  ancak  balıkçılar  tarafından kullanılan kıyı yapıları, ecrimisil, tecavüzün önlenmesi ve tahliye işlemleri, 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanunun 5 inci maddesi kapsamında Hazineye yatırılması gereken %10 irat payı, rüzgar, dalga, akıntı, doğal afet ve benzeri nedenle kum dolması nedeniyle ihtiyaç duyulan tarama işlemleri yer almamaktadır.

Balıkçı barınaklarının kiralanması nedeniyle alacağın "Hazine alacağı" niteliği taşıması nedeniyle, söz konusu kamu alacaklarının tahsilinin sağlanmasına ilişkin İl Tarım ve Orman Müdürlükleri ile yapacakları koordinasyon hususunda;

a) Ödenmeyen kira bedellerine ilişkin olarak;

Kira sözleşmesi 01.01.2020 tarihinden önce veya sonra yapılmış, ancak kira borcu tahsil edilemeyen barınakların, işletmecilerine Balıkçı Barınakları Yönetmeliği, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik, kira sözleşmesi ve şartnamesinde belirtilen hükümler doğrultusunda, kira sözleşmesinde taraf olan Milli Emlak Genel Müdürlüğü taşra teşkilatı ile birlikte Valilik Makamı nezdinde alacakların ödenmesine ilişkin bildirimde bulunulması belirtilmektedir.

b) %10 irat paylarına ilişkin olarak;

Bakanlıkça mevzuat kapsamında kiralanmış olan balıkçı barınaklarından alınmaması gerektiği düşünülen irat payının hesaplanmasının ve tahsilinin 6237 sayılı Kanunun yürütücüsü Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü ile kamunun alacaklarının tahsilini gerçekleştiren Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yapılması gerektiğinin değerlendirildiği,

Diğer taraftan, bahsi geçen meblağın alınması gerektiği düşünülüyorsa, bir kamu alacağı olan bu meblağın konuya muhatap ilgili kurumlarca tahsil edilmesinin daha doğru olacağının değerlendirildiği,

Konu ile ilişkili kamu kurumları tarafından %10 irat payının hesaplanmasının yapılıp tediye fişi kesilmesi veya alacak miktarının belirtildiği bir belge düzenlenmesi durumunda, alacağın tahsiline ilişkin işletmeciye İl Müdürlüğünce bildirimde bulunulmasında bir sakınca görülmediği belirtilmektedir.

c) Bir bölümü barınak olarak kiralanan, bir bölümü kiralanmadan üçüncü kişilerce kullanılan alanlara ilişkin olarak;

Kiralama dışı bırakılan alanlara balıkçıların ihtiyacı olması durumunda; öncelikle ilgili kurumlar nezdinde üçüncü kişilerin tahliyesinin sağlanması, geriye dönük olarak bu alanların kullanım bedellerinin yıllık olarak hesaplanması, yeniden değerleme oranları ile güncel hale getirilmesi, hesaplanan bedelin bu alanları kullananlardan tahsilinin sağlanması, tahsilinin sağlanamaması durumunda yetkili icra daireleri ile mahkemelerde kurum ve/veya hazine avukatları aracılığı ile kamu alacağının tahsil edilmesinin önem arz etmekte olduğu belirtilmektedir.

ç) Barınak statüsünden çıkarılacak alanlara ilişkin olarak;

Balıkçı barınağı statüsünden çıkarılan alanlarda, balıkçılık faaliyetlerinin yapılamayacağı, bu alanların Bakanlıkça kiralanması; Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununa aykırı işlem tesis edilmiş olacağı,

Bu nedenle, balıkçı barınağı statüsünden çıkarılan veya çıkarılacak alanların kiralama veya tahsis işlemlerinin; Bakanlığın olumlu görüşüne istinaden Milli Emlak Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatı tarafından yapılması gerektiği belirtilmektedir.

d) Kira süresi dolmuş, iptal edilmiş, ancak çeşitli nedenlerden dolayı henüz kiralanamayan barınaklara ilişkin olarak;

Çeşitli sebeplerden dolayı (mevzuata aykırı yapı, amaç dışı kullanım vb.) sözleşmesi iptal edilen, ancak kiralanamayan balıkçı barınaklarının bulunduğu,

Milli Emlak Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatı tarafından, bu kıyı yapılarını kullanan gerçek ve tüzel kişilerden Balıkçı Barınakları Yönetmeliği, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik, kira sözleşmesi ve şartnamesinde belirtilen hükümler doğrultusunda kulanım/ecrimisil bedelleri alınmakta olduğu,

Ancak 01.01.2020 tarihinden sonra bu kurum tarafından kira sözleşmesine taraf olmasına rağmen bu bedellerin alınmadığının görüldüğü,

Kamunun zarara uğratılmaması amacıyla 01.01.2020 tarihinden önce ve sonra ödenmeyen kira/kullanım/ecrimisil bedellerinin tahsil edilmesi gerektiği belirtilmektedir.

e) Barınağın işgal edilen alanlarının, mevzuata aykırı yapıların tahliye edilmesine ilişkin olarak;

Barınaklarda gerçek ve tüzel kişilerce işgal edilen alanlar ile buralara yapılan üst yapıların 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 18 inci maddesi kapsamında ilgili "Belediye Başkanlığı"; Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 89 uncu maddesi kapsamında ilgili "Valilik" ve/veya "Kaymakamlık" makamları tarafından bertaraf edilmesi gerektiği belirtilmektedir.

f) İşgal edilen alanlar ile mevzuata aykırı yapılar bulunan balıkçı barınaklarının kiralanmasına ilişkin olarak;

İşgal edilen alanlar ile mevzuata aykırı yapılar bulunan balıkçı barınaklarının kiralanması işleminin; işgalcilerin tahliye edilmesi ve işgal edilen alanların bertaraf edildikten sonra yapılmasının uygun olacağının değerlendirildiği,

Bu durum mümkün olamıyorsa, mevzuata aykırı yapılaşma ve işgal olan kısımlarının haricindeki bölümlerin kiralanması, mevzuata aykırı yapılaşma ve işgal olan kısımların barınak alanı dışına çıkarılmaması, mevzuata aykırı yapılaşma ve işgal olan kısımlara ilişkin mahkeme sürecinin tamamlanması ve/veya idari bir karar alınmasını müteakip Tarım ve Orman Bakanlığından tekrar görüş sorulmasının önem arz ettiği belirtilmektedir.

g) 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun kapsamında devredilen balıkçı barınaklarına ilişkin olarak;

Önemli bir kamu kaynağı aktarılarak inşa edilen balıkçı barınaklarının yapılış amacına uygun olarak kullanılmasının önem arz ettiği,

Amaç dışı kullanımın önüne geçilmesi amacıyla, barınakları işleten kurumlara bildirimde bulunulması, işletmeci kurumların amaç dışı kullanmaya devam etmeleri, mevzuata aykırı yapı yapmaları veya bu yapılara kullanım izni vermeleri durumunda, bu yazıda belirtilen cezaların ilgililerinden tahsil edilebileceğinin özellikle belirtilmesinin önem arz ettiği belirtilmektedir.

h) Cezalar'a ilişkin olarak;

Balıkçı barınaklarında bulunan mevzuata aykırı yapıların bertaraf edilebilmesi için barınakların her üç ayda bir denetlenmesi, bu denetim esnasında görülen mevzuata aykırı hususlar için tutanak tutulması, mevzuata aykırı yapıyı yapan ve kullananlar ile işletmecinin yazıyla uyarılması ve bir ay süre verilmesi, mevzuata aykırılığın giderilmemesi durumunda 09.01.2020 tarihli ve 31003 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan  "Su Ürünleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" kapsamında gerekli işlemin yapılmasının gerekmekte olduğu, kesilen cezalar, alınan yapı kayıt belgeleri ve kullanım bedellerinin mevzuata aykırılıkları meşrulaştırmadığı belirtilmektedir.

Bilgilerinize arz/rica ederim.